NÓI TRẠNG VĨNH HOÀNG

     Chuyện trạng Vĩnh Hoàng - Nét độc đáo dân gian của một vùng quê thuộc huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Huyện Vĩnh Linh trong kháng chiến chống Pháp, từ năm 1954 trở thành vùng khu phi quân sự theo hiệp định Giơ-ne-vơ, có dòng sông Bến Hải và cầu Hiền Lương đã mãi mãi đi vào sử sách. Trong kháng chiến chống Mỹ, Vĩnh Linh là mảnh đất lũy thép anh hùng. Vĩnh Linh ngày nay là vùng đất phong phú có cả rừng núi, trung du, đồng bằng và vùng biển với những bãi biển nổi tiếng như Cửa Tùng, Vĩnh Thạch...Vùng đồng bằng Vĩnh Linh lại có cả một vùng đất đỏ bazan thuận lợi cho việc canh tác các loại cây công nghiệp như hồ tiêu, cao su, cây rau màu các loại. Xã Vĩnh Hoàng đã có trên 300 năm và 3 làng Huỳnh Công là nơi xuất xứ của chuyện trạng nên gọi chung là chuyện trạng Vĩnh Hoàng.

     Có lẽ thiên nhiên đã tạo nên cuộc sống khoáng đạt cho con người nơi đây nên đã từ lâu ở Vĩnh Linh dân gian lưu truyền chuyện trạng Vĩnh Hoàng. Chuyện trạng là nói trạng lên, nhân cách hóa lên, phóng đại lên từ một sự việc, sự vật có thật. Nếu chép ra thành sách để đọc thì không hay nhưng người dân nơi đây với ngữ điệu riêng, âm điệu đặc biệt kết hợp với cách phát âm riêng nên trở thành chuyện trạng và những mẫu chuyện ngắn này đã trở thành một đặc sản ngôn ngữ dân gian lưu truyền cho đến ngày nay. Tương tự như các loại hình văn nghệ dân gian khác, chuyện trạng mang tính hài hước na ná gần như một chuyện tiếu lâm nhưng không có nút thắt cao trào gây cười như chuyện tiếu lâm mà chỉ để nói trạng với nhau hàng ngày. Khi tiếp xúc với người dân vùng này hầu như ai cũng rất thích cách nói chuyện khoáng đạt của họ, chưa hiểu thì nghi ngờ họ nói khoác (bốc phét) nhưng hiểu ra mới thấy chất trào lộng ở từng câu chuyện. Tôi xin sưu tầm một số chuyện trạng Vĩnh Hoàng, phần lớn là của tác giả Hữu Chư chép ra đây để đọc giả hiểu thêm về nét văn hóa dân gian độc đáo của một vùng quê thuộc huyện Vĩnh Linh. tỉnh Quảng Trị.

         I- BẮT NHẦM CỌP THAY BÒ KÉO CÀY:

     Một lão nông làng Huỳnh Công say sưa kể chuyện:
     Sớm ni trời chưa sáng vội vội vàng vàng mắt dắm mắt mở ra chuồng đắc bò đi cày, ra ngoài roọng mới cày được mấy đàng đầu tiên thấy lạ: Răng hôm ni cặp bò đi mau rữ, mới cải vô là hắn chạy băng băng, kéo cày đi mau mà lại đi lung tung xiêu xiêu vẹo vẹo chớ không thẳng hàng thẳng lối chi cả như mọi ngày mần tui cứ vụt roi đập vô lưng hắn liên tục với hét khô cả cổ họng quát nạt cặp bò. Bò cày mau nên mới sớm mơi ra là cày xong mẫu roọng, tui mới mở cặp bò cho hắn nghỉ ngơi ăn cỏ uống nác thì uơ làng ơi, một bên đực bò vàng to dích làng Huỳnh Công của tui là một ông Coọc to đùng vằn vằn vện vện đứng thở vì kéo cày quá doọc. Mới chộ rứa là tui sợ hết hồn hết vía nhưng cũng sè sẹ tháo ách cày rồi ra roi quất cho ông Coọc mấy roi cày quắn đít. Coọc được tháo ách cày lại bị roi đau quá nên cong đuôi co giò chạy biến vô rú không dám ngoảnh lại.
    Thì ra túi hôm qua Coọc về chui vô chuồng bò tính cọng đực bò to dích làng Huỳnh Công của tui vô rừng ăn thịt nhưng chưa cọng được bò thì đã bị tui cải vô ách cày bắt cày ruộng.
     Chuyện tui kể thiệt một trăm phần trăm, ai tin thì tin không tin thì thôi...Khơ..khơ...khơ...